عسل

سلام

شیرین تر از عسل شاید آفریده نشده باشد همو که خداوند شفا را در وجودش قرار داده است. 

انواع عسل

1- دختری است شاید ترش شایدم شیرین، شاید در این نزدیکی شایدم خیلی دورتر از این ورا، شاید جوان و شاید نوزاد و حتی شاید پیر، و هزاران شاید که این گفتار را نشاید!

و یکی از این نوع:

در 19 اردیبهشت 56 در تهران به دنیا آمد و در 12 فروردین 92 در تهران از دنیا رخت بربست. این عسل دانش آموخته دانشگاه آزاد در رشته علوم تغذیه بود.

در پی مرگ مغزی عسل بدیعی ریه، قلب و دو کلیه و نیز کبدش به بیماران نیازمند پیوند زده شد.

روحش شاد

2- عسل خوردنی که بر چند قسم است

- عسل طبیعی؛ از ماده شیرینی که زنبورعسل تنها از شهد گل‌ها و گیاهان جمع‌آوری کرده و پس از دگرگونی‌های لازم، در سلول‌های مومی‌شان در کندو ذخیره کرده باشد، تولید می‌شود.

- عسل تغذیه‌ای؛ از ماده‌ی شیرینی که زنبور عسل علاوه بر استفاده از شهد گل‌ها و گیاهان از شربت، شکر و ... که در اختیار آنها می‌گذارند، استفاده کرده باشد. این‌گونه عسل قطعا کیفیت و خواص عسل طبیعی را ندارد اما متاسفانه در فروشگاه‌های مواد غذایی به فراوانی عرضه شده و به دلیل قیمت مناسب با اقبال عمومی مواجه می‌شود.

- عسل تقلبی؛ مایعی است شیرین شبیه عسل که از گلوکز تجاری، شکر، اسید ستریک، اسانس و ... که پس از پخته‌شدن به دست می‌آید. در تهیه و تولید این‌ شبه عسل، زنبور هیچ دخالتی ندارد و در آزمایشگاه به آسانی قابل شناسایی است. این‌گونه شبه عسل‌ها نه تنها فاقد هرگونه خاصیت درمانی - غذایی است بلکه برای سلامتی انسان زیان‌آور است.

 استاندارد عسل

رطوبت:

هر چه میزان رطوبت عسل بیشتر باشد , احتمال تخمیر آن بیشتر است .   حداکثر میزان   g100 /21 گرم در استاندارد جدید پیشنهاد شده است  . بر اساس استاندارد جدید عسل شبدر استثناء ‌نشده , و لذا حداکثر رطوبت برای عسل شبدر نیز همان    g100 /21 میباشد. در عمل ، این میزان رطوبت بندرت دیده میشود. در آزمایشات روزمره کنترل کیفیت انجام شده بر روی 30000 نمونه , توسط کمیته بین المللی تعیین کیفیت عسل در طول سالهای97 تا 1989 ،       91تا 95در صد  همه عسلها ، میزان رطوبت کمتر از 20 داشته اند . همچنین در سوییس این استاندارد در بیست سال گذشته بطور موفقیت آمیز مورد استفاده قرار گرفته ، تا اینکه در آخرین بازبینی سازمان غذایی سوییس میزان حداکثر رطوبت21 % را که اتحادیه اروپا پیشنهاد کرده بود, پذیرفت .

خیلی از سازمانهای ملی زنبورداری (مثل آلمان، بلژیک، اتریش ، ایتالیا، و سوییس) حداکثر رطوبت عسل را بین 18 تا 5/18 گرم در صد پذیرفته اند.

مواد معدنی (خاکستر):

     خاکستر یک عامل تعیین کننده کیفیت برای عسل های با منشاء گیاهی میباشد میزان خاکستر عسل نسبت به عسلک (عسل با منشاء   حشرات ) کمتر است . در حال حاضر ، این معیار با هدایت الکتریکی جایگزین شده است . استفاده از معیار خاکستر بعنوان یک فاکتور تعیین کیفیت در دوره انتقالی باید حفظ شود, تا زمانیکه هدایت الکتریکی عسل ، بعنوان استاندارد جهانی پذیرفته شود.

اسیدیته:

    استاندارد قدیمی عسل میزان حداکثر   40  میلی اکی والان در هر کیلوگرم را پذیرفته بود که در دستورالعمل کدکس تا 50 میلی اکی والان در کیلوگرم افزایش پیدا کرده است، اگر چه تعدادی از عسل ها وجود دارند که  بطور طبیعی اسیدیته بالا دارند.

هیدروکسی متیل فورفورال:

 فاکتور اصلی در تعیین کیفیت عسل و عامل نشان دهنده حرارت دیدگی عسل میباشد . در عسل های تازه ، عملاً هیدروکسی متیل فورفورال (HMF )[1] وجود ندارد. اما با ماندن عسل در آن ایجاد شده و بتدریج افزایش می یابد و بستگی به PH  عسل و درجه حرارت محل ذخیره کردن دارد.

     برخی از اتحادیه های زنبورداران اروپایی (آلمان، بلژیک، ایتالیا، اتریش) نمونه عسل خود را با عنوان عسل با کیفیت (با حداکثر 15  میلی گرم HMF  ) ارایه میکنند. در تجارت بین المللی حداکثر 40 میلی گرم در کیلوگرم پذیرفته شده است.

 در طی 10 سال کنترل مداوم عسل در انستیتو آنالیز عسل (IHA) در برمن آلمان, در بیشتر از 90% نمونه های عسل فرآوری شده ( 30000 نمونه ) و بیشتر از 85% عسل فله           ( 2000 نمونه ) , میزان HMF کمتر از 30 میلی گرم بوده است.

     حداکثر   میزان پذیرفته شده HMF توسط کدکس 60 میلی گرم در کیلوگرم است. ذخیره عسل در کشورهای گرمسیر باعث افزایش HMF میشود, لذا پیشنهاد افزایش میزان حداکثر گردیده است . آخرین پیشنهاد داده شده توسط اتحادیه اروپا میزان استاندارد حداکثر 40 میلی گرم در کیلوگرم میباشد.

 یک راه حل ممکن برای این فاکتور کیفی , ارایه یک استاندارد منطقه ای میباشد.

فعالیت دیاستاز :

     فعالیت دیاستاز ( DN ) , یک فاکتور کیفی است که در اثر ماندگاری عسل و حرارت تغییر میکند و نشانگر تازه بودن یا حرارت دادن عسل میباشد. حداقل استاندارد میزان فعالیت دیاستاز 8 است . در کنترل روزانه و طولانی مدت انستیتو آنالیز عسل (IHA) در92% عسل های فرآوری نشده (2000 نمونه) و بیش از 88% عسل های فله (1000 نمونه) میزان DN بیشتر از 8 بوده است . در هنگام قرائت نتیجه دیاستاز باید در نظر داشت که برخی از عسل های تک گل بطور طبیعی دارای فعالیت دیاستازی پایین هستند.

قندها:

    قسمت اعظم قندهای عسل را قندهای احیا شده تشکیل میدهند. ولی در عسلک مخلوط با عسل این وضعیت متفاوت و بیشتر قندها را,  قندهای مرکب غیر احیا شده مثل ملزتیوز، مالتوتریپوز و رافینوز تشکیل میدهند. با توجه به این یافته ها استاندارد قندها تعیین گردیده و بر خلاف استاندارد گذشته که میزان آن  g/kg 60 بوده , حداقل g/kg 45, جهت قندهای احیا شده پذیرفته شده است. با اندازه گیری قندهای احیا شده , تفاوت بین عسل و عسلک تعیین میشود. اما این تفاوت ها را میتوان با سایر روش ها مثل استفاده از هدایت الکتریکی تعیین نمود. بحث های فراوانی برای جایگزینی اندازه گیری قندهای احیا شده با قندهای اختصاصی وجود دارد. که در قسمت بعد اشاره می شود .

مواد جامد غیر قابل حل در آب :

     اندازه گیری مواد غیر محلول، برای تعیین ناخالصی بیش از حد مجاز عسل , ابزار مهمی می باشد. با وجودیکه هم اکنون بخش قابل توجهی از عسل دنیا را با فشردن شانهای عسل استخراج میکنند, امروزه تقریباً همه عسل های تجاری پس از سانتریفیوژ کردن استحصال میشوند. بنظر میرسد که میزان حداکثر مجاز ( 0/1گرم در  100 گرم ) خیلی زیاد است. معمولاً در عسل- ها  میزان این مواد کم و در مقیاس 05/0 تا 005/0 گرم در  100 گرم یافت میشود.

     موم ، که میزان آن در استاندارد Codex تعیین نشده , ماده اصلی مواد غیر محلول است. بمنظور صاف کردن عسل از فیلتر کاغذی استفاده میشود ، اما این متد تا کنون پیشنهاد نشده است.

معیارهای ویژه برای استاندارد بین المللی عسل :

 ارقام مربوط به میزان قند و میزان هدایت الکتریکی که از آنالیز آزمایشگاههای نویسندگان این مقاله جمع آوری شده در جداول 3 و 4 آمده است . 50% آمار از برمن آلمان است , در این محل عسل های ارسالی (اغلب عسل مخلوط با عسلک) , از اروپا ، آسیا (اغلب چین)، آمریکای جنوبی و شمالی و استرالیا بطور روزمره آزمایش میشوند . آمار مربوط به عسل های تک گل از سایر آزمایشگاهها و کشورهای دیگر می باشند.

هدایت الکتریکی:

     امروزه هدایت الکتریکی بجای بررسی خاکستر , مقیاس مناسبی برای تشخیص عسل از عسلک میباشد. این معیار به خاکستر و اسید موجود در عسل بستگی دارد. هر چه میزان این مواد بیشتر باشد هدایت الکتریکی بیشتر است. یک ارتباط خطی بین میزان خاکستر و هدایت الکتریکی برقرار است.

C   = 0.14+ 1.74 A

     در اینجا C هدایت الکتریکی بر حسب میلی سی من (Siemen  milli) در سانتی متر و A گرم در 100 گرم عسل میباشد.

ارقام هدایت الکتریکی عسل ها, عسل های تک گل و عسلک در جدول شماره 3 خلاصه شده است. بر اساس این آمار میزان هدایت الکتریکی در عسل های مخلوط با عسلک باید کمتر ازmS/cm8/0باشد و این میزان در عسلک و عسل فندق بیشتر از  mS/cm8/0 می باشد. عسل تعدادی از گل ها[2] و همچنین مخلوط آنها، استثناء بوده و تفاوت فاحشی در میزان هدایت الکتریکی آنها وجود دارد.

با توجه به نیاز به اطلاعات بیشتر درباره عسل ها ، ضروری است استانداردهای عسل های اختصاصی با منشاء گیاهی و جغرافیایی مختلف مشخص شود.

 اندازه گیری هدایت الکتریکی سهل و سریع بوده و به ابزارهای گران قیمت نیاز ندارد , استفاده های فراوانی از آن برای تشخیص عسل های تک گل از یکدیگر و تمیز عسلک از عسل ,میشود. بنابراین مقدمتاً گنجاندن هدایت الکتریکی در استاندارد بین المللی پیشنهاد گردید.

قندهای اختصاصی:

در جدول 4 آمار مربوط به مجموع فروکتوز و گلوکز و همچنین قند سوکروز حدود 3500 نمونه از عسل های تک گل و مخلوط آمده است . این آمار اغلب مربوط به نتایج آزمایشات انجام شده در آزمایشگاههای نویسندگان این مقاله می باشد , با دو استثناء مربوط به آمار سوکروز که از منبع دیگری گرفته شده است. بر اساس این آمار استاندارد عمومی مجموع فروکتوز و گلوکزg/100g 60برای عسل و برای عسلک g/100g 45 , پیشنهاد گردیده است . در 99% ‌موارد آنالیز عسل میتوان به این استاندارد اطمینان نمود.

 برای سوکروز وضعیت اندکی پیچیده است. استاندارد عمومیg/100g 5 ا میتوان در 99% موارد پذیرفت. به استثناء عسل های تک گل مثل عسل Banksia (حبش اوتی) ، Citrus  (مرکبات) ،‌ Hedysarum، Medicago و Robinia که استاندارد سوکروز آنها g/100g 10 و عسل Lavandula   ) اسطوخودوس ) باg/100g 15 سوکروز , استاندارد می باشد.

     مجموع میزان فروکتوز و گلوکز خیلی به مجموع قندهای احیا شده نزدیک است. چون این دو قند بیش از 90% قندهای احیا شده را تشکیل میدهند. در واقع استاندارد حداقل پیشنهاد شده برای جمع گلوکز و فروکتوز  برای عسل g/100g 60 و برای عسلک g/100g 45 میباشد و برای قندهای احیا شده عسل میزان g/100g 65 و برای عسلک همان g/100g 45 پذیرفته شده است.

     تعیین استاندارد برای عسل های اختصاصی نتایج مثبتی را برای کنترل معمول عسل بدنبال خواهد داشت . در حال حاضر میزان قند نمونه عسل های تجاری از نظر استاندارد بررسی میشوند ، اما این بررسی پاسخگوی کیفیت عسل نمی باشد . و ضرورت دارد میزان قند نمونه های عسل از جنبه های مختلف کیفیت مورد بررسی قرار گیرند . در این راستا نسبت فروکتوز به گلوکز و غلظت سوکروز شواهد خوبی برای تفکیک بین عسل های تک گل از یکدیگر میباشند . همچنین میزان ملزتیوز ، مالتوتریوز و دو الیگوساکارید دیگر معیار خوبی برای تفکیک عسلک موجود در عسل است . همچنین طیف اختصاصی قندها اطلاعاتی درباره کیفیت , اعتبار و رسیده بودن عسل ارایه مینماید.

 فاکتورهای کیفی فوق استاندارد:

     تعدادی معیار کیفی مفید ,علاوه بر مقررات معمول بین المللی , وجود دارد که برای تعیین کیفیت عسل بکار میرود.

فعالیت انورتاز:

     این آنزیم اختصاصاً به حرارت و ذخیره سازی عسل حساس میباشد و بعنوان معیار تازگی عسل شناخته میشود . برای عسل تازه و حرارت ندیده عدد انورتاز   10 پیشنهاد گردیده و برای عسل هایی که دارای فعالیت آنزیمی پایین میباشند عدد انورتاز بیش از 4 تعیین شده است. اگر چه فعالیت انورتاز همانند دیاستاز از نظر طبیعی تفاوت زیادی میکند. ولی اثر آن در تعیین کیفیت عسل ثابت شده است. استاندارد تازگی عسل در استانداردهای عسل و اتحادیه های زنبورداران آلمان و بلژیک مورد استفاده میباشد.

پرولین:

    میزان پرولین عسل نشانگر رسیده بودن عسل است و در برخی موارد نشانگر کامل شدن قندهاست. برای عسل خالص 180 میلی گرم در کیلوگرم پرولین میزان حداقلی است که برای آزمایشگاههای کنترل پذیرفته شده است .بهر حال باید در نظر داشت که بسته به نوع عسل میزان پرولین تفاوت زیادی خواهد داشت.

     گردش نوری:

 انحراف نور در اثر قندهای مختلف عسل یک معیار مهم است . اندازه گیری انحراف نور در حال حاضر در یونان، ایتالیا، انگلستان برای تشخیص عسل از عسلک بکار میرود. در ایتالیا مشخص گردیده که عسل از نظر گردش نوری ارزش منفی داشته در صورتیکه عسلک دارای گردش نوری مثبت است . اینکه آیا این روش قابلیت شناسایی عسل های مناطق مختلف جغرافیایی را دارد , بستگی به مطالعات آتی دارد

خواص دارویی عسل 

عسل ،ماده غذایی بسیار غنی و انرژی بخشی است که حدود۸۰ درصد از قندهای ساده یا مونوساکاریدها ساخته شده و هر۱۰۰ گرم آن ۳۲۰ کالری ایجاد می کند این مونو ساکاریدها بسرعت جذب می شوند و اثر انرژی بخشی خود را آشکار می کنند گفتنی است ، علاوه بر اثر کالری زایی ، عسل دارای ویتامین های متعددی از قبیل تیامین ، ریبوفلاوین ، اسیدنیکوتینک ، اسید اسکوربیک ، پیریدوکسین و ویتامین کا است.                          

خواص فیزیکی عسل ، اثر ضد باکتریایی دارد و از زمانهای قدیم انسانها از خاصیت ضد میکروبی عسل سود جسته و آن را در درمان ناراحتی های پوستی از قبیل زخمها و سوختگی ها به کار برده اند و یکی از بهترین پانسمانها محسوب میشود.همچنین ، عسل را در درمان بیماری های دستگاه تنفسی و عفونت های ناحیه حلق به کار می برند و خاصیت ضدباکتریایی آن موجب اثربخشی عسل می شود و خاصیت ضد التهابی آن نیز مشاهده شده که به هیگروسکوپیک بودن آن نسبت داده شده است.

عسل علاوه براینکه یک غذای کامل است یک اکسیر پر انرژی نیز میباشد به طوری که سالیان سال به عنوان دارو برای درمان بیماریها مورد استفاده قرارگرفته است مصرف عسل در عرض چند دقیقه به شخص نیرو میدهد وتحمل بافتی و قدرت ترمیم آنرا افزایش می دهد بنابراین ورزشکاران باید عسل مصرف کنند

بنا به تحقیقات به عمل آمده عسل حاوی ۸۰ ماده مفید برای انسان می باشد و لازم به ذکر است که در دنیا هیچ ماده غذایی به اندازه آن نیروی کهربایی ندارد.

ابو علی سینا درکتاب قانون خود دهها نسخه بر پایه عسل وموم ذکر نموده است او می نویسد مصرف متـناوب عسل درهنگام زیاد شدن بلغم ، بدن را تقویت و نیرو را زیاد و اشتها را بازمی کند ؛ به عقیده وی عسل جوانی را جاودان می سازد وحافظه را نیرو بخشیده و گذشته را در خاطر زنده میکند ، اندیشه را پاک ، زبان را می گشاید ودرد را ریشه کن میکند .

در کتب پزشکی آمده عسل درروغن مالی زخمهای چرکی ، برای درمان بسیار مفید بوده ، با مرهم گذاری تاریکی دید را کاهش داده و بهترین درمان اختلالات دهان است در زیاد شدن ادرار مؤثر است ، دردهای شکم و سرفه را کاهش می دهد ، گزیدگی مار ، دردهای دستگاه تنفس وهر درد مفصلی را تسکین میدهد . خستگی عمومی واحساس سرما را رفع ومقاومت بدن را افزایش میدهد.

گفتنی است ، عسل به عنوان دارو هیچ اثر سوء، عارضه یا بیماری را به دنبال ندارد ؛ مگر آن که فقط حساسیت های محدودی را به وجود بیاورد، بنا بر این در حالت آلرژی ، امراض عفونی ، سل ، امراض روانی ، بیماری های کبد و معده ، امراض غدد فوق کلیه ، نارسایی قلب و عروق ، ناراحتی های عصبی ، امراض خونی و ضعف شدید، باید از تجویز زهر زنبور عسل خودداری کرد

اثرات درمانی عسل :

بشر هزاران سال است که از مخلوط بزاق زنبور و شهد گل که عسل نام دارد، به عنوان دارویی برای درمان زخم ها استفاده می‌ کند . آزمایش هایی که در سال های اخیر انجام گرفته، نشان داده اند که عسل در درمان عفونتهای برجای مانده از عمل سزارین و سوختگیهای از آنتی بیوتیکهای مرسوم کارآمدتر عمل می‌کند. این ماده شیرین با طیف وسیعی از میکروبهای خطرناک از جمله Helicobacter , Salmonella , E.coli به خوبی مبارزه می کند عسل روی باکتری‌های مقاوم به آنتی بیوتیک، از جمله «ابر میکروبی» به نام MRSA، نیز موثر است و بر خلاف بیشتر آنتی بیوتیک ها به نحو چشمگیری باعث پیشرفت بهبودی زخم‌ها می‌شود. هنوز به درستی نمی‌دانیم عسل چگونه این آثار را بر جای می‌گذارد اما محققان اعتقاد دارند توان بهبود زخم‌ها و مقابله با میکروب‌های مقاوم به آنتی بیوتیک‌ که در این ماده بی‌نظیر وجود دارد، ممکن است روزی عسل را از نوعی درمان جایگزین به یک شیوه درمانی اساسی در پزشکی تبدیل کند. رمز و راز این توانایی‌ها را باید در شیوه تهیه عسل جست و جو کرد. زنبورهای کارگر طی بهار و تابستان شهد جمع آوری می کنند، هنگامی که به کندو باز میگردند، آن‌ را از معده به دهان می آورند و در دهان دستیاران خود می‌گذارند. آنها شهد را به درون حفره های شانه خالی می کنند و با بال‌هایشان آن قدر آن را باد می‌زنند که بیشتر آب موجود در شهد تبخیر شود. در همین زمان، بزاق سرشار از آنزیم‌ زنبورها، ساکاروز را به گلوکز و فروکتوز تبدیل می کند که به آب باقیمانده در شهد پیوند می‌شوند . به این ترتیب، بیابانی بر جای می ماند که باکتری‌ها نمی‌توانند در آن زنده بمانند. البته ، حین رسیدن عسل فرصت زیادی برای تهاجم عوامل بیماریزا وجود دارد. اما آنزیمی به نام گلوکز اکسیداز این فرصت را از آنها می‌گیرد. این آنزیم با تبدیل کردن گلوکز به اسید گلوکونیک، فرآورده تلاش زنبورها را اسیدی و آن را برای بیشتر باکتری ها نامطلوب می سازد .

اغلب افراد عقیده دارند که اسیدی بودن، تنها سلاح عسل در برابر باکتری‌هاست. اما مطالعات نشان داده اند تقریبا همه عسل ها سلاحی سری دارند که حتی اگر رقیق شوند، آنها را برای میکروب‌ها مرگبار می‌سازد: پراکسید هیدروژن. این ماده زمانی در بیمارستان‌ها به عنوان ضدعفونی کننده مصرف می‌شد. از تجزیه این ماده رادیکال های آزاد تشکیل می شوند که باکتریها را از بین میبرند. چون این واکنشها خیلی سریع رخ میدهد، پراکسید هیدروژن را باید در غلظتهای بالا بر زخم‌ها استعمال کرد. البته ، این ماده در این غلظتها به بافت سالم آسیب می زساند . در عسل، پراکسید هیدروژن به کمک آنزیم گلوکز اکسیداز تولید می‌شود. اما میزان آن هزار بار کمتر از مقداری است که در گذشته روی زخمها استعمال می‌شد. در نتیجه ، گذاشتن عسل روی زخمها، ضمن جلوگیری از تهاجم و تخریب میکروب‌ها ، با آسیب بافتی همراه نیست. علاوه بر این، همین طور که پراکسید هیدروژن تجزیه میشود ، گلوکز اکسیداز با تسهیل ساختن آن از گلوکز، پیوسته آن را جایگزین می‌کند. جالبتر این که ، به دلایل ناشناخته وقتی عسل رقیق میشود، فعالیت این آنزیم افزایش می‌یابد. . به همین خاطر، عسل حتی وقتی ۷ تا ۱۴ برابر رقیق شود، میتواند از رشد باکتریهایی مانند MRSA جلوگیری کند. خلاصه ، زمانی که عسل روی زخم قرار می گیرد و در اثر تراوش پلاسما از زخم رقیق می شود ، در مبارزه با میکروبها پرتوانتر شود .

یکی دیگر از خصوصیات جالب عسل که آن را از داروهای ضد باکتری مرسوم مجزا می‌سازد، تقویت بهبود یافتن زخم هاست . داروها ی ضد باکتری علاوه بر نابودی باکتری‌ها به سلول‌های انسان نیز آسیب می‌رسانند . از طرف دیگر، آنها فقط با مهار کردن رشد میکروب‌ها به بهبودی زخم‌ها کمک می‌کنند. اما عسل به طور مستقیم در بهبودی زخم‌ها دخالت می‌کند. عسل محیط ویژه ای را می آفریند که برای رشد بافت مناسب است و در عین حال بامیکروب‌ها نیز مبارزه می‌کند. به علاوه، رطوبت عسل از درد وتخریب سلولها حین تعویض پانسمانهای خشک شده جلوگیری می کند .

عسل دست کم بخشی از توان ترمیمی خود را مدیون پراکسید هیدروژن است. این ماده، رشد رگ‌های خونی را تحریک می‌‌کند. این رگها اکسیژن، مواد غذایی و سلول‌هایی به نام فیبروپلاست ( که بافت پیوندی جدیدی را می‌سازند) را به موضع زخم هدایت می‌کنند. به علاوه، ترکیب ناشناختهای دسته ای از سلول‌های ایمنی به نام منو سیت رافعال می‌کند. این سلولها عامل رشدی را آزاد می‌کنند که سلول‌های پوششی را تحریک می‌کنند تا تقسیم شوند و زخم را ببندند. منوسیت‌ها به نوع دیگری از سلول‌های ایمنی به نام ماکروفاژ نیز تبدیل می‌‌شوند. این سلولها، میکروبها و سلولهای مرده را میبلعند و آنها را هضم می کنند .

عسل در بهبود یافتن زخم معده نیز موثر است. یک قاشق چای خوری عسل طبیعی در معده خالی میتواند مانع رشد باکتری خطرناکی به نام Helicubacter شود که باعث اغلب زخم‌‌های معده می‌شود. عسل، باکتری‌ مقاوم به آنتی بیوتیکی را که باعث عفونت ریوی در بیماران مبتلا به فیبروز سیستیک میشود ، Burkholderia cepacia ، در محیط کشت از پا در آورده است.

به هر حال، همه عسلها از خواصی که برشمرده شد به یک اندازه بهره‌مند نیستند. شهد بعضی گل‌ها مقدار زیادی کاتالاز دارد . این آنزیم پراکسید هیدروژن را تخریب می‌کند. بعضی شهدها، گلوکز اکسید از را به گرما و نور حساس می‌کنند. با وجود این، توان ضد میکروبی بعضی عسلها حتی با جوشاندن آنها از بین نمی‌رود. از این رو، به نظر میرسد، عسل علاوه بر مولکولهایی که تاکنون شناخته شده است، مواد ضد میکروب دیگری دارد که به دما مقاوم ا ند.

از زمان مصریان باستان، عسل برای درمان زخم‌ استفاده می‌شده است و به نظر می‌رسد که باکتری‌ها هنوز توان مقابله با مواد ضد میکروب آن را پیدا نکرده‌اند. از این رو، تلاش برای شناخت کامل تر این ماده ، ما را در مقابله به ابر باکترها که به آنتی بیوتیک‌های مرسوم مقاوم شده‌اند، یاری خواهد رساند. به هر حال، این ماده دارویی را همانند سایر داروها باید با مشورت متخصصان استفاده کرد. زیرا دانه‌های گرده موجود در عسل طبیعی می‌توانند خود باعث عفونت شوند. خوشبختانه، گرده‌ها را با پرتو گاما می‌توان از بین برد، بدون آن که به خواص دارویی عسل آسیبی برسد. امید است با تلاش‌های محققان راه برای یک شیوه درمانی جدید یعنی «عسل درمانی» هموار شود

اثرات ضد باکتری و ضد قارچی :
 یوه دقیقه اثرات ضدمیکروبی عسل ناشناخته مانده است . PH پائین ، تخریب اسمزی میکروب ها و وجود موارد نابوده کننده باکتری ، که مجموعاً Inhibin نامیده می شوند می تواند دارای این اثر باشد .

اثرات ضد اسهال

در غلظت ۴۰٪ عسل ارای اثرات ضدمیکروبی روی باکتریهای روده که باعث اسهال می شوند است . از این موارد می توان سالمونلا ، شیگلا Ecoli و ویبریوکلرا نام برد . در یک مطالعه ، عسل به همراه ORS باعث کاهش مدت زمان اسهال باکتریایی در نوزادان و کودکان شد .

اثرات عسل در ترمیم زخم و بهبود التیامات
عسل در ترمیم سوختگی ها ، زخم های عفونی جراحی و امثالهم مؤثر است .

عسل بسیار چسبناک است و آب را از بافت ملتهب جذب می کند . مثلاً ، تحقیقی در آفریقا نشان داده است که استفاده از پیوند پوست ، برداشت به روشهای جراحی و حتی قطع عضو زمانی که به صورت موضعی از عسل استفاده شده ، کاهش یافته است .

در یک تحقیق دیگر در زنان استفاده از عسل در مواردی که برای سرطان فرج عمل جراحی انجام شده بود ترمیم زخم را تسریع نمود . همچنین در درمان زخم های مزمن و بدبوی جذام مؤثر بوده است .

اثرات ضد سرفه و خلط آور

اثرات ضد سرفه عسل به توانایی آن برای رقیق کردن ترشحات راه های هوایی و بهبود عملکرد سلولهای پوششی آن مربوط می شود .

اثرات تغذیه ای

عسل غیرآلوده غذایی سالم ، راحت الهضم ، طبیعی و پرانرژی است . دارای کربوهیدرات پروتئین ، چربی ، آنزیم و ویتامین هاست . یک قاشق عسل دارای ۶۰ کالری انرژی و ۱۱ گرم کربوهیدارت ، ۱/. میلی گرم کلسیم ، ۲/. میلی گرم آهن ، ۱ میلی گرم ویتامین B و ۱ میلی گرم ویتامین C است . عسل در بسیاری جوامع پیدا می شود ولی فواید پزشکی آن هنوز کاملاً مشخص نشده است . نحوه عملکرد آن هنوز کاملاً مشخص نیست واثرات ترمیمی عسل در سایر موقعیت های آزمایشگاهی و بالینی نیاز به ارزیابی های بیشتر دارد . اما قرآن و سنت ۱۴ قرن پیش اثرات معجزه آسای عسل را مورد توجه قرار داده است .

همان طور که قبلا اشاره شد چهار پنجم وزن عسل را کربوهیدرات‌ها تشکیل می‌دهند و بقیه آن عبارت است از: پروتئین، املاح معدنی، عناصر معطر، آنزیم‌ها، ویتامین‌ها، گرده گل و آب. هر ۱۰۰ گرم عسل ۳۳۰ کیلوکالری انرژی تولید می‌کند. لذا عسل، غذایی مقوی و انرژی‌زاست و به کمک دیاستازهایش چربی‌های اطراف قلب را آب می‌کند. به همین دلیل مصرف آن به سالخوردگان و بیماران قلبی توصیه می‌شود.
درمان بیماری های کلیوی با عسل

عسل به عنوان یک مدر در درمان ناراحتی های کلیوی سودمند است زنبور عسل حشره ای است که حاصل آن ،محصولات با ارزشی از قبیل عسل ، ژله رویال ، موم و زهر است معروف ترین محصول زنبور عسل ، همان عسلی است که از محصولات دیگر بیشتر به مصرف می رسد.

عسل و بیماری قلبی

عسل به علت ترکیبات قندی به خصوص وجود گلوکز زیاد تاثیر بسیار مهمی روی عضلات قلبی و تحریک وتقویت آن داشته ، باعث گشاد شدن رگها ، فشار خون را تنظیم و از سکته قلبی جلوگیری میکند ؛ به واسطه وجود دیاستاز ( آنزیمها) باعث هضم چربی های اطراف قلب میشود . بنابراین توسیه میشود افراد میانسال به بالا که دچار بیماری دیابت نیستند هر روزهنگام بیدار شدن ، یک قاشق چای خوری پر،عسل را با نصف استکان آب چوشیدهء ولرم مخلوط نموده و بنوشند. افزودن عرق بادرنگبویه نیز توسیه شده است .

عسل و بیماری روده

عسل به علت دارا بودن اسید فرمیک دردهای روده را به خوبی تسکین داده و همچنین به جهت وجود اسانسهای فرار ( عطرگیاهان مختلف ) نارسایی های ناگوار روده را برطرف مکند ؛ بنابراین توسیه میشود تمام افراد در هر سنی مصرف عسل به صورت شربت با افزودن مقداری عرقیات گیاهی مثل آویشن (کاکوتی ) ، شاه اسپرهم، ویا آبلیمورا در رژیم غذائی هفتگی خود داشته باشند.

عسل و درمان ضعف اعصاب

مصرف روزانه عسل به طبیعی بودن خواب کمک میکند سر درد را کاهش داده و حالت ناتوانی و عصبی را در افرادی که عدم تعادل عصبی دارند، کاهش میدهد
عسل و بیماران دیابتی

اکثر بیماران دیابتی این سؤال را درذهن خود دارند ، برای جواب تا این حد می توان گفت که د رمورد دیابت شیرین مصرف عسل همان قدر مضّر است که مصرف قند ضرر دارد ولی با توجه به خواص جانبی عسل و همچنین وجود فرکتوزکه جهت جذب به سلولها نیازی به انسلین ندارد ، میتوانند عسل را جایگزین مقدار قند مصرف روزانه خود قرار دهند و باید توجه داشته باشند که مصرف عسل به عنوان قند اضافی در رژیم غذایی آنها مجاز نیست چرا که عسل علاوه بر فروکتوز به همان نسبت هم گلوکز دارد.

عسل و بیماریهای گوارشی

تمام افرادی که دچار بیماریهای گوارشی هستند به نفعشان است که عسل را جایگزین قند وشکر قرار دهند .

توصیه می شود مبتلایان به زخم معده عسل را در رژیم غذایی خود داشته باشند .

عسل خاصیت ملینی ملاینی دارد بنابراین افراد مبتلا به یبوست با یک رژیم غذایی مناسب ازعسل وضعیت بهتری خواهند داشت .

عسل ،ماده غذایی بسیار غنی و انرژی بخشی است که حدود۸۰ درصد از قندهای ساده یا مونوساکاریدها ساخته شده و هر۱۰ گرم آن ۳۲۰ کالری ایجاد می کند این مونو ساکاریدها بسرعت جذب می شوند و اثر انرژی بخشی خود را آشکار می کنند .

گفتنی است ، علاوه بر اثر کالری زایی ، عسل دارای ویتامین های متعددی از قبیل تیامین ، ریبوفلاوین ، اسیدنیکوتینک ، اسید اسکوربیک ، پیریدوکسین و ویتامین کا است.

خواص فیزیکی عسل ، اثر ضد باکتریایی دارد و از زمانهای قدیم انسانها از خاصیت ضد میکروبی عسل سود جسته و آن را در درمان ناراحتی های پوستی از قبیل زخمها و سوختگی ها به کار برده اند و یکی از بهترین پانسمانها محسوب میشود.

همچنین ، عسل را در درمان بیماری های دستگاه تنفسی و عفونت های ناحیه حلق به کار می برند و خاصیت ضدباکتریایی آن موجب اثربخشی عسل می شود و خاصیت ضد التهابی آن نیز مشاهده شده که به هیگروسکوپیک بودن آن نسبت داده شده است.

محصول دیگر زنبور عسل ، ژله رویال است که حاوی مواد مغذی در حالت تغلیظ یافته ای است که زنبور برای نوزادان خود می سازد، به این ماده اکسیر جوانی لقب داده اند وشکی نیست که با محتویات انرژی زا و پرپروتئین ، ماده بسیار مقوی است.

تحقیقات نشان داده است ، ژله رویال نیز دارای پروتئین ضد میکروبی است و نظر بیشتر محققان بر این است که این ماده ، سیستم ایمنی بدن را تحریک می کند

ژله رویال در درمان عفونتهای ویروسی و سرطان موثر است.شایان ذکر است ، موم زنبور عسل نیز در پزشکی و داروسازی مصرف زیادی دارد؛ در اکثر فرمولاسیون های کرمها، پمادها و لوسیون ، به عنوان جزء با ارزش از پایه استفاده می شود .

به دلیل بی اثر و غیر فعال بودن موم زنبور عسل ، براحتی با داروها مخلوط می شود، بدون این که هیچ واکنش ناخواسته ای بین مواد موثره و موم زنبور عسل رخ دهد.

مصارف دیگر موم : امروزه برای حفاظت داروهای حساس به هیدرولیز و اکسیداسیون ، آنهارا با لایه ای نازک از موم زنبور عسل می پوشانند، موم عسل به عنوان لایه هیدروفوب پوششی در اطراف دارو ایجاد می کند و سبب آهسته شدن انحلال و آزاد سازی دارو می شود.

گفتنی است ، عسل به عنوان دارو هیچ اثر سوء، عارضه یا بیماری را به دنبال ندارد ؛ مگر آن که فقط حساسیت های محدودی را به وجود بیاورد، بنا بر این در حالت آلرژی ، امراض عفونی ، سل ، امراض روانی ، بیماری های کبد و معده ، امراض غدد فوق کلیه ، نارسایی قلب و عروق ، ناراحتی های عصبی ، امراض خونی و ضعف شدید، باید از تجویز زهر زنبور عسل خودداری کرد.

خواص ضد باکتریایی عسل :

عسل حاوی مواد ضد میکروبی بوده و حتی قوی ترین میکروبها نیز در آن یارای مقاومت ندارند ؛ با یک آزمایش ساده میتوانید مقداری میکرارگانیسم ( مثلاً کپک روی مربا) را با عسل کاملاً مخلوط کنید بعد از چند روز مشاهده خواهید نمود که نه تنها در آن رشد نکرده بلکه کاملاً از بین رفته است ( توضیح در صورت رشد کپک حتماً عسل با آب یا مایع دیگری مخلوط شده و خالص نمی باشد )

عسل سر چشمه حیات

عسل روند فیزیولوژیکی پیری را کند ساخته و از ضعف زودرس اعمال حیاتی جلوگیری می کند .

عسل و ترمیم زخم ( سوختگی ، التهاب ، گزیدگی ، ترک و شقاق)

استفاده از عسل به عنوان مرحم در درمان سوختگی ها که حتی از دیر باز رایج بوده ودر طب سنتی نیز به آن اشاره شده است ، در ترمیم بافتی و جلوگیری ازافزایش عفونت از طریق استعمال خارجی بسیار مفید میباشد . عسل به واسطه آنزیم کاتالاز ترمیم پوست را سرعت بخشیده ، از شدت درد می کاهد و از تاول زدن جلوگیری میکند .

در رابطه با التهاب ، گزیدگی ، ترک و شقاق میتوان به صورت ماساژ آرام موضع ، از عسل استفده نمود .

عسل از خون ریزی زخم جلوگیری می کند و موجب انعقاد خون می شود.

عسل به علت خواص جذب آنی که دارد ترشحات پوستی را جذب و به بافتهای پوششی غذا می رساند و باعث شادابی آن می گردد.
عسل و دندان :

عسل به واسطه داشتن مواد ضد باکتریایی در جایگزینی قند برای دندانها نتنها مضر نمی باشد بلکه باعث فعال شدن ماده فلورین چای شده که یک ماده ضد فساد دندان میباشد این در حالی است که مصرف چای با قند برای دندان بسیار مضر میباشد .

ترکیب یک قاشق عسل با یک قاشق سرکه انگور خانگی برای ماساژ لثه ها جهت محکم نمودن بافت لثه بسیار مفید گزارش شده است

عسل و کودکان :

مصرف عسل برای کودکان زیر یک سال ممنوع ا ست
ضد کم خونی ایست،عسل باعث افزایش هموگلوبین خون شده ، به علت داشتن ویتامین Bدر رشد ونمو آنان تاثیر می گذارد .

دردرمان شب ادرای اطفال بسیار مفید میباشد ، باعث جذب آب و کاهش میزان کلسیم خون می گردد .

مستقیماً جذب شده و بنابراین یک منبع انرژی آماده برای کودک است .

عسل و مادران :

مادرانی که درآستانه زایمان هستند باید عسل داده شود چرا که زایمان را آسان و باعث افزایش شیر مادر میشود .

مغز استخوان را محکم می کند ونوزاد قوی متولد میشود .

عسل غنی شده با ویتامین

امروزه هر کس اهمیت چشمگیر ویتامین ها را می شناسد و می داند که وجود مقادیر بی اندازه کم ( به اندازه هزارم گرم ) نه تنها برای مصونیت بدن در برابر ناخوشی ها گوناگون ( حاصل از نبودن ویتامین) بلکه برای افزایش پایداریش در برابر عفونت ها و شرایط بد زندگی کافی است .
مشاهدات بالینی نشان دادهاند که اگر بیماری زیر نظر پزشک به درمان بپردازد و ویتامین های ساختگی را با غذایی که در اصل از فرآورده های طبیعی تهیه شده تغذیه کند ویتامین هایی مزبور بهتر جذب می شوند از این نظر عسل غنی از ویتامین به صورت فرآورده غذایی بسیار پر ارزش در خواهد آمد .

 این نوع عسل رامعمولا با مخلوط کردن ساده عسل و ویتامین ها می سازند که طرز تهیه یک نمونه از آن به شرح زیر است :
۱ – عسل خالص ۱۰۰ گرم

۲ – ویتامینA -برابر ۱۳۲۰۰ واحد بین المللی (lu)

۳ – ویتامین B۱ –برابر ۸ گرم

۴- ویتامین B۲ – برابر ۸ میلی گرم

۵ – ویتامین C - برابر ۳۰۰ میلی گرم

۶ - ویتامین pp ( ریبو فلاون ها و ریبو فلاونوئید ها) ۶۰ میلی گرم

۷- نمک های کلسیم - ۳۰۰ میلی گرم

ارزش غذایی این عسل برای بدن انسان قابل ملاحظه است و تغذیه ۲۵ گرم ( یک قاشق مربا خوری ) آن در روز کافی است.

عسل شفای هر دردی است علی (ع)

یک تجربه مفید در مورد عسل :   کسانی که در خواب راحت دچار مشکل هستند و خواب بسیار سبکی دارند  ، چنانچه شبها قبل از خواب 2 قاشق عسل میل نمایند  تا حد زیادی بر بیخوابی خود غلبه خواهند کرد البته این برای اکثر سنین بوده اما برای  دختران و پسران نو جوان و جوان و مخصوصا خانم ها بسیار مفید است .

 محصولات زنبور عسل( فرآورده های) زنبور عسل:

1- عسل 2- ژله رویال یا ژله سلطنتی 3- موم 4- زهر 5- گرده گل 6- بره موم

    عسل کلمه عربی است. معنای فارسی معادل آن شهد می باشد. ماده ای است شیرین با طعم وبوی خاص که طعم و رنگ و بوی عسل بستگی به گل دارد. مهمترین گل برای تولید عسل آویشن - بومادران - باریجه - اقاقیا - افرا - خرمالو وحشی، زالزالک، گیلاس وحشی، ازگیل، عسل یونجه و آفتابگردان، پرتغال، نارنج، باقلا و ... می باشد.          مهمترین خاصیت عسل علاوه بر ارزش غذایی، ارزش دارویی آن است که برای درمان بیمای چشم، عفونت ها، صرع، میگرن، ناراحتی های گوارشی، دفع سنگ مثانه، پروستات، فعال شدن مغز استخوان جهت خون سازی، درمان ناراحتی های قلبی، تصلب شرائین، تقویت ماهیچه های قلب، باز شدن رگ های بسته شده قلب، ناراحتی های اثنی عشر، تقویت حافظه، از بین رفتن ضعف اعصاب، قوی شدن عضلات بخصوص در سنین رشد بچه ها می باشد.    ژله رویال: تنها غذایی است که از طریق پوست هم جذب بدن می شود. قوی ترین غذایی است که تاکنون در طبیعت شناخته شده، مهمترین عامل زیبایی و تقویت پوست بدن می باشد. ژله رویال غذای ملکه در هنگام رشد تخم است که از غدد شیری زنبور درست می شود. ژله رویال عمر انسان را تا 20 برابر بیشتر می کند. ژله رویال را می توان در شیشه های رنگی در دمای مناسب در یخچال نگهداری کرد. 
    موم: یکی از محصولات زنبور است در صنعت داروسازی و مجسمه سازی استفاده می شود.

    زهر: مهمترین دارویی است که برای معالجه آرتروز استفاده می شود. به صورت تزریق یا پماد مثل پیروکسی کام است. زهر زنبور توسط غدد زهرساز تولید می شود. وسیله دفاعی این حیوان است.
    گرده گل: با بیش از 40 درصد پروتئین که برای درمان ناراحتی های گوارشی به صورت قرص، کپسول در داروسازی استفاده می شود.    بره موم: نوعی چسب مخلوط صمغ هاست که برای درمان تومور و میگرن مفید و موثر شناخته شد. شایان ذکر است که به عقیده پزشکان 30 نوع آرتروز تاکنون شناخته شده که 29 نوع آن دارویش زهر زنبور عسل است، فقط یک نوع آرتروز که خورندگی استخوان است درمان ندارد. زهر عسل ارزش ریالی آن در هر کیلو 20 تا 30 میلیون تومان است. معمولا در ایران به علت کمبود امکانات داروسازی زهر به کشورهای آلمان و ... صادر می شود. کشور آ لمان با ساختن دارو به صدها برابر به ما می فروشد.

 

به طور کلی عسل بهاره به دلیل تهیه شدن از گلهای یکدست شفاف و عسل تابستانه تیره تر است. موم یکی دیگر از فرآورده های زنبور عسل است. 
از موم در لوازم آرایشی ، جراحی و درمان های طبی بهره می گیرند. بره موم هم فرآورده دیگری است که بیشتر خود زنبورها به دلیل چسبندگی بالایش از آن استفاده می کنند.گرده گل نیز که از سوی زنبورها جمع آوری می شود ، برای انسان ها بسیار ارزشمند است و به صورت قرص درمی آید و تجارت می شود. بررسی ها نشان می دهد از یک کندو در روز نیم تا ۲۰ کیلو گرده استخراج می شود. از همین گرده برای لوازم آرایشی و نرم کردن و طراوت پوست استفاده می شود. استفاده از ژله سلطنتی یا شهد انگبین نیز برای انسان ها قابل توجه است ؛ چرا که باعث می شود عمر زنبور را از ۲ ماه تا ۶ سال برای ملکه افزایش دهد. پرورش ملکه نیز امروزه به صورت یک تجارت عظیم در جهان در آمده است. 
از نظر پزشکی نیز زنبورها قابل توجه اند. برخی افراد در مقابل نیش زنبورها مقاومند و برخی دیگر آلرژی دارند ، به طوری که در دفعه اول نیش زدگی دچار تاولهای قرمز می شوند و در دفعه دوم این مساله شدت بیشتری دارد و دفعه سوم نیش زدگی در این افراد باعث مرگ می شود که در این خصوص گزارش هایی مبنی بر فوت وجود داشته است.

از طرف دیگر ، بتازگی رابطه درمانی ناشناخته ای میان نیش زنبور و درمان بیماریMS که نوعی بیماری تحلیل رفتن اعصاب است ، شناخته شده که در دست مطالعه است.

-        آنالیز مواد غذایی:
الف: اندازه گیری پروتئین توتال Total volite Nitrogen) TVN – CP) فیبرخام پراکسید - چربی ( عصاره اتری ) - خاکستر (مواد معدنی ) - درصد ماده خشک – درصد رطوبت -میزان Caکلسیم - میزان فسفر - محاسبه انرژی - PH 
ب: آزمایشات برروی عسل (طبق استاندارد 92 ) : اندازه گیری درصد قندهای احیاء کننده-اسیدیته PH- تعیین فعالیت دیاستازی عسل -درصد مواد معدنی ( خاکستر ) - تعیین هیدروکسی متیل فورفورالHMF– اندازه گیری درصد ساکاروز- تعیین نسبت فروکتوز به گلوکز

حرارت دهی عسل:

غلظت و چسبندگی بیش از حد عسل سبب شده ، زنبورداران زمان استخراج ، فرآوری و بسته بندی عسل با مشکلات فراوانی مواجه شوند . درجه چسبناکی عسل ها با توجه به نوع شهد ، منطقه برداشت و ترکیبات عسل متفاوت است . چنانچه درجه چسبناکی عسل گیاه مریم گلی در 25 درجه سانتی گراد  در مقایسه با عسل شبدر شیرین 28 واحد (توازن poise  ) بیشتر است . چسبناکی عسل عامل مهمی در فرآیند تولید است. چنانچه این خاصیت ویژه عسل می تواند مدت زمان طولانی را در استخراج ، تصفیه ، مخلوط نمودن و بسته بندی به خود اختصاص می دهد . گرم نمودن عسل از چسبناکی عسل می کاهد به طور مثال درجه چسبناکی عسل شبدر شیرین در 17/13 درجه سانتی گراد 600 توازن و در 1/17 درجه سانتی گراد 6/2 توازن است . از این خصیصه در فرآیند های تولید صنعتی استفاده های فراوانی برده می شود . خصوصیات عسل مربوط به ترکیبات اساسی پایدار قندها نیست چرا که می توان آنها را در هر محصول شیرین دیگری مثل قند ساده ، شیره میوه ها ، مارمالادها، و... یافت . این خصوصیت ویژه را می توان مربوط به ترکیبات جزئی شهد و خود زنبور دانست . بسیاری از این مواد که به عسل ، بو و طعم و برخی خواص حیاتی می بخشد بسیار نا پایدار و بی ثبات هستند یعنی آنها با حرارت دادن دچار آسیب می شوند . با در نظر گرفتن موارد ذکر شده بر کیفیت و خواص فیزیکی مخصوص عسل ، آنرا با دقت تحت تاثیر حرارت قرار دهیم .

دمای مطلوب در زمان استخراج عسل

اغلب توصیه می گرددبرای سهولت در استخراج بلافاصله پس از از انتخاب شان های عسل ، آنها را درپوش برداری و عسل آنرا استخراج نمود . اما چنانچه وقفه ای در این میان ایجاد شد نگهداری شانها در دمای 32 تا 35 درجه به مدت یکروز قبل از استخراج عسل پیشنهاد می گردد . این دما هم به تغلیظ سازی و هم به استخراج آسانتر عسل کمک می نماید . لازم به ذکر است حرارت دهی بالا در زمان استخراج می تواند منجر به شکسته شدن شانها درون اکستراکتور گردد.

حرارت مطلوب در زمان تصفیه عسل

تصفیه عسل از ناخالصی هایی که به هر دلیلی با عسل مخلوط شده اند یکی از مراحل مهم در فرآوری عسل می باشد . تصفیه عسل به منظور جدا سازی مواد جامد که در ظاهر و یا حتی در طعم ، بو ، و ترکیب عسل اثر می گذارد و یا برای پیشگیری از شکرک زدن عسل صورت می گیرد . تصفیه شدن عسل شامل دو مرحله می باشد :

1)     تصفیه نا خالصی های بزرگ مانند قطعات موم ، قطعات بدنی زنبور ، سنگ ریزه و...

2)     تصفیه ناخالصی های ریز مانند : دانه های گرده ، مواد کلوئیدی و....

برای سرعت بخشیدن به عمل تصفیه ، معمولاً عسل را مقداری گرم می کنند . عمل ته نشینی ناخالصی های بزرگ در دمای 25 تا 30 درجه سانتی گراد تقریباً به سرعت صورت می گیرد . برای جدا سازی نا خالصی های ریز ، عسل را باید از صافی یا شبکه توری با سوراخ های 2/ تا 1/ میلیمتری عبور داد . میزان دمای پیشنهادی برای این عمل نیز 30 درجه سانتی گراد می باشد . نکته قابل توجه در این قسمت از فرآوری این که در هنگام ته نشینی  حتی الامکان از ظروف سر بسته استفاده شود در غیر این صورت سطح تماس عسل را با هوا کاهش داد و از ایجاد حباب های هوا درون ظروف عسل جلوگیری به عمل آورد چون حتی یک حباب کوچک هوا در شرایط مساعد می تواند هسته تشکیل شکرک باشد .

حرارت مطلوب در زمان بسته بندی

 حرارت دهی عسل در زمان بسته بندی به منظور کاستن از چسبندگی و سهولت در انتقالات از ظروف ذخیره به ظروف کوچک و مورد نظر برای فروش صورت می گیرد . حرارت مطلوب برای این کار بین 30 تا 40 درجه سانتی گراد پیشنهاد می گردد.

پیشگیری از تخمیر و شکرک زدن عسل

اصولاً پیشگیری از شکرک زدن عسل به منظور نگهداری طولانی تر در قفسه های فروشگاه ها و حفظ حالت فیزیکی مناسب و جلب نظر کننده صورت می گیرد وجود انواع ناخالصی های ریز و درشت ، رطوبت زیاد ، ترکیب خاص برخی عسل ها ، شرایط نگهداری عسل  در شکرک زدن عسل موثر هستند . پیشگیری از شکرک زدن و تخمیر عسل  در دو مرحله صورت می پذیرد :

1)     تصفیه عسل از نا خالصی ها

2)   حرارت دهی عسل به منظور ذوب بلور های کوچک و یا از بین رفتن حباب های ریز هوا و سایر نا خالصی هایی که از صافی تصفیه عبور نموده اند که خود می توانند هسته تشکیل دهنده شکرک باشند .

حرارت دهی پس از تصفیه به شرایط مختلفی وابسته است . نوع منبع شهدی عسل ، حجم عسل ، شرایط محیطی و ... از جمله عواملی اند که در میزان حرارت دهی در پیشگیری از شکرک زدن موثر هستند .

برخی منابع دمای 63 درجه سانتی گراد به مدت نیم ساعت برای پیشگیری  توصیه نموده اند . برخی از منابع نیز میزان حرارت و مدت زمان حرارت دهی را بر اساس حجم عسل بدینگونه توصیه می نمایند :

زمان مورد نیاز در اتاق های گرم برای ذوب بلور های ریز عسل ( با 5/17 آب) در اتاق داغ بدون هم زدن به اندازه دمای اتاق

اندازه ظرف          40 درجه سانتی گراد         45 درجه سانتی گراد      50 درجه سانتی گراد

20 کیلوگرم             24 ساعت                        18 ساعت                      16 ساعت

50 کیلوگرم             48 ساعت                        36 ساعت                      24 ساعت

80 کیلوگرم             108 ساعت                      72 ساعت                     60 ساعت

300کیلوگرم            ------                          108 ساعت                    72 ساعت

  حرارت مطلوب برای عسل های شکرک زده

برای ذوب بلور های شکر در مقیاس تجاری درجه حرارت مناسب 60 تا 70 درجه سانتی گراد می باشد . مدت زمان حرارت دهی تا موقعی است که قسمت زیادی از حجم عسل کریستاله شده ذوب گردد . در این موقع حرارت دهی را قطع می نماییم و مابقی عسل متبلور نیز با حرارت باقی مانده ذوب خواهد شد

شیوه های حرارت دهی عسل

نحوه حرارت دهی به عسل باید به طور غیر مستقیم صورت گیرد . همواره این نکته را باید در نظر داشت که عسل به هیچ عنوان نباید بجوشد . در مقیاس های کوچک برای حرارت دهی ظروف عسل را می توان درون ظروف بزرگتر و محتوی آب گرم قرار داد. 

در این روش باید دقت نمود مقدار حرارت آب 5 تا 10 درجه بیشتر از مقدار حرارت مورد نظر برای عسل باشد .

در مقیاس های بزرگ استفاده از مخازن بزرگ دو جداره و مخازنی که دارای لوله هایی حاوی آب گرم می باشند و این لوله ها به صورت منظم و پیچ در پیچ درون مخزن به طور غیر مستقیم عسل را گرم می کنند ، نیز کاربرد دارد.

استفاده از اتاق های حمام گرم نیز برای حرارت دهی در مقیاس های تجاری متداول است . این اتاق ها شامل محفظه ای بسته ، دارای چند حفره ورودی بخار گرم و چند تخلیه کننده هوا و کنترل کننده رطوبت هوا می باشند .

عبور عسل از روی سکو های شیب دار در اتاق های حمام و یا اتاق های خلع که سکوها در این حالت گرم می باشند نیز  در مقیاس های تجاری متداول می باشد . قرار دادن حجم زیادی از عسل درون ظروف سر باز درون اتاق های حمام گرم با کنترل رطوبت نیز متداول است .

اثرات حرارت دهی بیش از حد عسل

امروزه کسانی که آشنایی کامل با عسل دارند ترجیح می دهند عسل را بدون اینکه حرارت دیده باشد مستقیماً از منابع تولید اولیه تهیه و مصرف نمایند . 95 تا99 درصد از مواد جامد عسل را قند ها و بقیه  آنرا انواع مواد معدنی ، مواد آلی ، آنزیم ها ، پروتین ها ، چربی ها ، ویتامین ها ، اسیدها و مواد آروماتیک تشکیل می دهند . این مواد بی ثبات و به حرارت بسیار حساس اند . برخی خواص بسیار مفید دارویی عسل به واسطه همین مواد می دانند

که توسط حرارت از بین می روند .در ادامه مثالی ساده راجع به تاثیرات مقدار حرارت بر روی آنزیم دیاستاز که از آنزیم های گوارشی زنبور عسل است و خواص تغذیه ای و درمانی فوق العاده ای دارد آورده می شود .

نیمه عمر دیاستاز که برای دماهای مختلف محاسبه شده است

نیمه عمر زمانی است که در آن مقدار دیاستاز به نصف ارزش اصلی خود تقلیل یابد

دما ( درجه سانتی گراد)                               نیمه عمر دیاستاز عسل

10                                                                 12600 روز

20                                                                 1480روز

30                                                                 200روز

40                                                                  31روز

50                                                                  38/5 روز

60                                                                  05/1 روز

70                                                                  3/5 ساعت

80                                                                  2/1 ساعت

حرارت دهی بیش از حد ، نگهداری عسل در مقابل نور مستقیم خورشید (مخصوصاً ویترین های فروشگاه های عرضه عسل ) و نگهداری عسل در انبار در دماهای بالا در افت کیفیت نهایی عسل موثر هستند . از جمله علائم این نوع عسل ها می توان بدین موارد اشاره نمود : تیره شدن رنگ عسل ، تغییر عطر و بوی عسل ، تغییر مزه عسل ، افزایش میزان هیدروکسی متیل فورفوران HMF.

بهترین دما برای نگهداری عسل در انبار ها دمای پایین تر از 5 درجه سانتی گراد می باشد .

در هر حال چنانچه مجبور به استفاده از حرارت در فرآوری عسل هستید ، برای جلوگیری از کاهش افت کیفیت پس از افزایش دما و انجام فرآوری دمای عسل را به سرعت پایین بیاورید .

در مدیریت صحیح فرآوری عسل نیازی نیست در هر مرحله حرارت دهی صورت گیرد . مثلاً با حرارت تصفیه می توان عمل بسته بندی را نیز انجام داد .

مدت زمان فرآوری را حتی الامکان کوتاه کنید . 

هفت قانون طلایی کیفیت عسل :

عوامل کنترل کننده عسل که به هفت قانون طلایی معروف هستند شامل موارد ذیل می باشند.

١- عسل باید خالص بوده و با ماده دیگری مخلوط نشود.یعنی با توجه به قوانین مواد غذایی چیزی به آن اضافه یا کم نگردد.

٢- عسل باید رسیده باشد یعنی بیش از نصف سلول های شان عسل دارای درپوش های مومی می باشند.

٣- جهت حفظ ترکیباتی مثل مواد معطر، آنزیم ها ، مواد ضد میکروب و رنگدانه ها باید عسل در شرایط طبیعی خود نگهداری شود.

۴- عسل باید تمیز بوده فاقد ذرات موم ، اجزای بدن زنبورها و سایر حشرات باشد.

۵- عسل به صورت مایع (شفاف) وکریستالی باید از غلظت خوبی برخوردار باشد.

۶- عسل باید به خوبی بسته بندی شده و همچنین برچسب مناسبی داشته باشد.

٧- برچسب عسل باید حاوی اطلاعات صحیحی شامل منشا گیاهی عسل ،تغذیه زنبور و نام زنبوردار آن باشد.

اطلاعات روی برچسب عسل بایستی همواره صحیح باشد و خریدار را گمراه نکند.

روشهای مرسوم در فرهنگ عوام برای تشخیص عسل طبیعی از تقلبی پشتوانه علمی نداشته و روشهای صحیح و قاطعی نیستند.البته این مسئله یک امر طبیعی است زیرا عسل دارای خصوصیات پیچیدهای بوده و نیز تحت تاثیر مستقیم شرایط محیطی قرار می گیرد. مثلا در محیط های گرم به شدت روان شده ودر محیط سرد بسیار سفت و چسبنده است.همچنین در محیط مرطوب براحتی رطوبت جذب می کند و در محیط خشک رطوبت آن کاهش می یابد.نور مستقیم خورشید نیز براحتی ترکیبات آنرا تحت تاثیر قرار می دهد.

پس تشخیص عسل طبیعی مرغوب توسط خریداران بدون استفاده از وسایل آزمایشگاهی کار مشکلی است.البته زنبورداران و افرادی که با فرآوری عسل سرو کار دارند تشخیص تجربی تسبتا خوبی دارند ولی هنوز روش ساده ای برای مردم وجود ندارد که بتوانند براحتی عسل تقلبی رااز عسل طبیعی تشخیص دهند.البته در ازمایشگاه با دستگاههای ساده مرغوبیت و صدمات مختلفی که به عسل وارد شده قابل اندازه گیری است.

عسل تقلبی چیست؟

در حالت کلی عسل تهیه شده از مواد قندی و قند های اینورت  که زنبور عسل هیچ گونه نقشی در جمع آوری آن نداشته باشد ، و افزودن هر ماده دیگر اعم از مواد قندی و انواع اسانسها ، رنگها و انواع نگه دارنده ها به عسل ، جزء تقلبات محسوب میشود و ارزش آن در مقایسه با عسل صفر است  .

 یکی از راه های تشخیص عسل از عسل تقلبی شکرک زدن آن است ، این تصور که عسل تقلبی در شرایط سرما و در طول مدت نگه داری شکرک میزند کاملا اشتباه بوده و این شرایط برای عسل های طبیعی صادق است چرا که در مدت نگه داری و در مجاورت سرما ، با کاهش رطوبت و ایجاد بلور های منظم قندی در نتیجه وجود آنزیمهای افزوده توسط زنبور عسل ( دیاستاز های عسل همانند  آنزیم اینورتاز ) ، عسل شروع به شکرک زدن میکند که درجه سفتی و زمان شروع شکرک زدن به نوع گل و آب و هوایی منطقه دارد ؛   عسل طبیعی و غیر طبیعی هر دو در شرایط سرما شکرک میزنند ، بنابراین جهت تشخیص چنین عسل هایی دقیقترین روش ، آزمایشاتی است که در آزمایشگاههای مجهز مواد غذایی و شیمیایی روی آن انجام میگیرد ؛  ولی  شناسایی چنین تقلبات برای عموم مردم که دسترسی به این آزمایشگاهها را ندارند از لحاظ کمی غیر ممکن بوده در مواردی با استفاده از تجربیات و آگاهی داشتن از نوع عطر و طعم عسل از جهت کیفی  میتوان حدس هایی زد . چرا که عسل دارای عطر و طعم مخصوص به خود است و در تعریف آن چنین بیان میشود که عسل دارای عطر و طعم عسل است .

شکرک زدن عسل نه تنها دلیل بر تقلبی بودن نیست بلکه بر عکس معرف آن است که عسل کاملاً سالم بوده ونمی تواند تقلبی باشد  و این بر خلاف تصور غلط در ایران است که عسل شکرک زده را تقلبی میدانند

روش دوم

عسل‌های تقلبی فرآورده شده بدون دخالت زنبور نیز از مواد گلوکزی مثل شربت قند یا مواد نشاسته‌ای، یا شیره میوه‌هایی همچون خرما و توت یا ترکیبی بین آنها به دست می‌آید بنابراین، هر چه عصاره شهد گل‌های طبیعی و فعالیت طبیعی زنبور در تهیه عسل کمتر یا هیچ باشد، عسل به دست آمده مصنوعی‌تر و صنعتی‌تر بوده، خاصیت عسل طبیعی را نداشته و تقلبی محسوب می‌شود.

عسل را به طور عمودی درون لیوانی از آب بریزید، در صورتی که ته آن جمع شد و در آب حل نشد، کیفیت طبیعی عسل در حد مطلوب است. هر چه سرعت حل شدن عسل در آب بیشتر باشد، خلوص آن کمتر، و در نتیجه غیرطبیعی‌تر است.
شیشه عسل را برگردانید و به سرعت بالا یا پایین رفتن حباب‌های درون عسل دقت کنید. هر چه کندتر حرکت کند، بهتر است.

مقدار کش‌آمدن عسل نیز تا حدودی در تشخیص عسل طبیعی از نیمه طبیعی و صنعتی مؤثر است. عسل طبیعی به دلیل داشتن رطوبت کمتر، روان‌شدگی کمتری دارد.

عسل طبیعی، شیرینی، مزه، طعم و بوی مشخصی دارد. شیرینی عسل طبیعی برخلاف نوع مصنوعی هیچ شباهتی به مزه شکر و قند ندارد و به محض برداشتن درپوش آن، بو و رایحه مطبوع آن به مشام می‌رسد.

چگونگی تشخیص عسل طبیعی بلوری شده از شبه عسل تقلبی شکرک‌زده

برای شناسایی عسل طبیعی بلوری شده از شبه عسل تقلبی شکرک زده باید دانست تنها عسل طبیعی می‌تواند کم‌کم و به مرور زمان کدر و ته‌نشین شود و رسوب کند و شکرک آن مانند شکرک طبیعی شیره‌ی خرما نرم بوده و هنگام خوردن ممکن است اندکی زبری داشته باشد اما هیچ‌گونه صدایی زیر دندان احساس نمی‌شود اما شکرک شبه عسل تقلبی (شکر آب شده و ...) مثل نبات سفت بوده و به سختی با قاشق جدا شده و موقع خوردن مانند دانه‌های آب نبات، شکر و مربای شکرک‌زده زیر دندان صدا داده و همچون شکلات به دندان‌ها می‌چسبد.

مهم‌ترین نکته‌ این که این‌گونه شبه عسل‌ها بدون کدر‌ شدن و ته‌نشین شدن خیلی سریع و در زمانی کوتاه شکرک می‌زدند.

علت شکرک نزدن عسل‌های موجود در بازار چیست؟

برای جلوگیری از تبلور عسل معمولا کارخانه‌های بسته‌بندی‌کننده‌، عملیاتی از قبیل حرارت دادن، افزودن کمی جوهر لیمو در هر تن و غیره روی عسل انجام می‌دهند که در همه این موارد به خاطر وارد‌ شدن ناخالصی در مجموعه‌ قند‌های موجود، پدیده‌ی بلورین شدن به تاخیر می‌افتد.

در مورد کارگاه‌های ناشناخته که در آن حرارت دادن عسل به صورت مستقیم یا بدون کنترل صورت می‌گیرد، نه تنها مواد موجود در عسل دچار آسیب می‌شود بلکه بعد از دمای مشخصی ماده‌ای به‌نام «هیدروکسی متیل فورفوال» پدید می‌آید که اگر نسبت آن در عسل زیاد شود، مصرف آن خطرناک است.

شگفتی‌های عسل و زنبور‌عسل

برای تهیه و فرآوری هر کیلوگرم عسل طبیعی، زنبور‌عسل باید 120 تا 150 هزار بار شهد جابه‌جا کند و از 10 میلیون گل، شهد برداشته و مسافتی برابر هفت مرتبه چرخش به دور کره زمین بپیماید.

عمر یک زنبور‌عسل کارگر حدود 45 روز است که طی آن هیچ‌گاه نمی‌خوابد!

عسل طبیعی تنها ماده‌ای غذایی است که هرگز فاسد نمی‌شود و نیرومندترین و خطرناک‌ترین میکروب‌ها را در کمتر از 48 ساعت نابود می‌کند به همین دلیل بهترین آنتی‌بیوتیک خوراکی طبیعی است که هیچ آسیبی به بدن نمی‌رساند.

هر زنبور عسل در طول زندگی خود در صورتی که شرایط مساعد باشد و از هر بلای طبیعی و غیرطبیعی جان سالم بدر برد تنها می‌تواند یک قاشق مرباخوری عسل فراهم کند.

زنبورعسل با تمام کوچکی پیکرش دارای دو معده است؛ معده‌ی اول «کیسه عسلی» نام دارد و شهد گل‌ها به آنجا وارد شده و با عملیاتی آن را به عسل تبدیل کرده سپس با خرطوم خویش آن را به سلول‌های مومی شکل که از پیش فراهم شده می‌ریزد و در آن را با موم‌های ویژه پلمپ می‌کند. در معده‌ی دوم زنبور، فرآیند گوارش انجام می‌شود.

گونه‌های مختلف عسل

- عسل طبیعی؛ از ماده شیرینی که زنبورعسل تنها از شهد گل‌ها و گیاهان جمع‌آوری کرده و پس از دگرگونی‌های لازم، در سلول‌های مومی‌شان در کندو ذخیره کرده باشد، تولید می‌شود.

- عسل تغذیه‌ای؛ از ماده‌ی شیرینی که زنبور عسل علاوه بر استفاده از شهد گل‌ها و گیاهان از شربت، شکر و ... که در اختیار آنها می‌گذارند، استفاده کرده باشد. این‌گونه عسل قطعا کیفیت و خواص عسل طبیعی را ندارد اما متاسفانه در فروشگاه‌های مواد غذایی به فراوانی عرضه شده و به دلیل قیمت مناسب با اقبال عمومی مواجه می‌شود.

- عسل تقلبی؛ مایعی است شیرین شبیه عسل که از گلوکز تجاری، شکر، اسید ستریک، اسانس و ... که پس از پخته‌شدن به دست می‌آید. در تهیه و تولید این‌ شبه عسل، زنبور هیچ دخالتی ندارد و در آزمایشگاه به آسانی قابل شناسایی است. این‌گونه شبه عسل‌ها نه تنها فاقد هرگونه خاصیت درمانی - غذایی است بلکه برای سلامتی انسان زیان‌آور است.

متاسفانه شبه عسل‌ها به صورت گسترده تولید و به بازار عرضه شده و به دلیل قیمت ارزان (هر کیلو سه تا 5000 تومان) با استقبال مصرف‌کنندگان روبه‌رو می‌شود.

با توجه به هزینه‌های تولید عسل طبیعی (هزینه کوچ، نگهداری، توسعه و تجهیز زنبور‌ستان‌ها، دستمزد زنبورداران حرفه‌ای، بسته‌بندی و ...) قیمت عسل طبیعی باید منطقی باشد.

- عسل تک‌گل؛ به عسلی می‌گویند که زنبور عسل، شهد را از روی یک نوع گل جمع‌آوری کرده باشد مانند عسل آویشن، اقاقیا، سدر (کنار)، گون، مرکبات و ... این گونه عسل کاربرد درمانی داشته و معمولا قیمت بالاتری نسبت به عسل‌های دیگر دارد.

عسل صد درصد تک گل کمیاب است و در بیشتر عسل‌های تک گل مقدار اندکی از شهد گل‌های پراکنده در هر منطقه وجود دارد.

- عسل چهل‌گیاه؛ عسلی که زنبور عسل، شهد را از روی گل‌های گوناگون جمع‌آوری کرده باشد یا چند عسل تک گل را طبق فرمول خاص (که از نظر خواص، رنگ، عطر و سعم مطابق ذائقه‌ی بیشتر مصرف‌کنندگان باشد) با یکدیگر مخلوط کنند. این‌گونه از عسل طبیعی نیز کاربرد درمانی دارد.

-عسل موم‌دار؛ چون سرشار از گرده‌ی گل، بر موم و موم طبیعی بوده و حرارت ندیده است از نظر خاصیت، طعم و عطر کیفیت بالایی دارد. به دلیل استفاده از دارو برای بهبود و درمان بیماری‌های زنبور‌عسل و رسوب درصدی از آن در موم‌ شان، بهتر است از مصرف پیوسته‌ی این گونه‌ی عسل (حداکثر 10 درصد میزان مصرف) خودداری شود.

متاسفانه افراد سودجو با دستگاه‌های موم‌ساز و پارافین (ماده‌ی اولیه که در تهیه شمع به کار می‌رود) شبه موم تقلبی ساخته و با قرار‌ دادن مقداری از این موم‌های پارافینی در شبه عسل تقلبی، موجب گمراهی مصرف‌کنندگان را فراهم می‌آورند.

- عسل بهاره؛ به عسلی می‌گویند که در اواخر فصل بهار به دست آمده باشد، مانند عسل مرکبات، اقاقیا و درختان میوه‌ای مانند زردآلو، گلابی، بادام و ...

- عسل پاییزه؛ عسلی که از اوایل تابستان تا میانه‌ی پاییز به وسیله زنبور تولید شده و بیشتر از شهد گیاهان صحرایی است.

در نهایت لازم به یادآوری است عسل را تنها با یک یا چند تست نمی توان شناسایی کرد .و نیاز به چند ین تست در کنار همدیگر و تفسیر نتایج کلی است.

خلاصه:

برای اکثر  عسل های طبیعی  ساکاروز 5 در اکثر جوامع پذیرفته شده است ،البته چند گیاه خاص استثناءشده اند  ومیزان ساکاروز بالاتری را نشان می دهند.

اولین ورایجترین تقلب استفاده از شربت شکری است . تقلب ساده آن را می توان از روی طعم ومزه و آزمون اندازه گیری ساکاروز تشخیص داد . ولی به دلیل تقلب مضاعف  نیاز است که حداقل چهار تست دیگر در کنار آزمون اندازه گیری ساکاروز صورت پذیرد.

سایر  تقلب ها مربوط به  هیدرولیز قندهای مرکب است . که به طرق مختلف صورت می گیرد و حداقل  با

 اندازه گیری پی اچ عسل و اسیدیته آن  ،نسبت فروکتوز به گلوکز ،اندازه گیری فعالیت دیاستازی از روش کمی و اندازه گیری میزان هیدروکسی متیل فورفورال ایجاد شده در عسل می توان آنها را شناسایی کرد.

 پس با  انجام این تستها ی حداقلی می توان به کیفیت عسل پی برد.و تقلبات ساده و مضاعف را شناسایی کرد..

البته تستهای تکمیلی دیگری در استانداردهای جهانی و ملی ایران  هم آمده اما تستهای فوق حداقل کیفیت را تشخیص  می دهند .وبرای اطمینان از سلامت عسل نیاز به انجام تستهای تکمیلی نیز هست.

یکی دیگر از تقلبات رایج استفاده از شربت گلوگز است که هم قند احیا کننده است و برخلاف تصور عامه نمی توان آن را در تست اندازه گیری میزان قندهای احیا کننده قبل و بعد از هیدرولیز شناسایی کرد و تنها با تست نسبت فروکتوز به گلوکز قابل شناسایی و تشخیص است.

منابع

1- http://azarhoney.persianblog.ir

2- http://www.afjs.blogfa.com/post-7.aspx

3- http://masoud0098.rasekhoonblog.com/show/194429/

4-http://isna.ir/fa/news/

5-http://rahpoyankamyar410.blogfa.com/1390/12

همه گویند به امید ظهورش صلوات
کاش این جمعه بگویند به تبریک حضورش صلوات
اللّهم عجّل لولیک الفرج